Stari železnički most
Stari železnički most
Treći most na putu do Crnog mora. To je prvi stalni most sagrađen u Beogradu. Do njegove realizacije došlo je na osnovu Železničke konvencije koju su Srbija i Austrougarska dogovorile 1880. godine. Prema toj konvenciji države su se obavezale da reše železnički transport preko Save, uz zajedničko, ravnopravno učešće u troškovima izgradnje mosta. Prema istoj konvenciji Srbija se obavezala da izgradi prugu do Niša.
Iako je ovaj most prvi stalni most na Savi kod Beograda, prvi most uopšte, doduše drveni i pontonski, je izgradila Austrija za vreme okupacije Beograda 1688-1690. Nosio je ime Dugi most i spajao je beogradsku obalu Save sa Zemunom, vijugajući tadašnjim novobeogradskim močvarama. Zapisano je da su radovi povereni izvesnom beogradskom majstoru Đorđeviću koji ga je izgradio za samo mesec dana. Cena je dogovorena na 5250 zlatnih forinti, 100 vreća kukuruza, 30 kamenova soli i 10 vreća pasulja.
Stari železnički most je rađen od 1. januara 1882. do 3. avgusta 1884. godine. Proba opte- rećewa izvršena je dva puta, 18. i 19. avgusta, teretnim vozom sa devet lokomotiva i 24 va- gona natovarena šljunkom, a 20. avgusta je izvršen tehnički pregled. Toga dana propušten je i prvi, dvorski voz kojim je kralj Milan otputovao u Beč. Most je bio 462 metara dug i 7 200 tona težak.
Most je bio više puta rušen i obnavljan. Prvi put u Prvom svetskom ratu. U noći objave rata, između 28. i 29. jula 1914. kapetan Mihajlo Alić i nekolicina saboraca iz Savskog četničkog odreda Jovana Stojkovića Babunskog minirali su Železnički most, oko 2.30 ujutro kako bi sprečil austrougarsku ofanzivu. Ulazeći u Beograd 2. decembra austrougarska je delimično popravila železnički most i postavila još dva pontonska mosta. Sve to srušeno je već 15. decembra, pri austrougarskom povlačenju. Most je tokom 1916. ponovo obnovljen od strane Austro-ugarske. U svanuće 1. novembra 1918. godine dok je srpska vojska prilazila Beogradu na mostu su bili austrougarski mineri koji su ga tog dana digli u vazduh i povukli se na levu obalu Save. Obnova mosta posle Prvog svetskog rata trajala je skoro godinu dana, da bi prvi saobraćaj preko provizorno popravljenog mosta krenuo 14. oktobra 1919. Radovi su nastavljeni sve do polovine 1921. kada se saobraćaj na njemu ustalio.
Početkom Drugog svetskog rata, u noći između 10. i 11. aprila 1941. godine, prilikom povlačenja, jugoslovenska vojska je ponovo srušila Stari železnički most.
Nemci su već 23. aprila 1941. počeli sa poravkom i delimično popravljen most proradio je već 29. maja 1942. Kako je propusna moć ovog mosta bila mala Nemci su započeli izgradnju još jednog železničkog mosta nizvodno od starog, ali nisu uspeli da je završe, jer su u bombardovanju savezničke avijacije oba mosta dosta oštećena, a ono što je preostalo Nemci su dodatno razorili prilikom povlačenja, oktobra 1944. Nove vlasti su su već u novembru iste godine počele rekonstrukciju mosta da bi ga pustili u saobraćaj 31. decembra 1945. Radovi su obavljeni u okviru reparacije ratne štete i most je sve do 1979. godine, kada je izgrađen Novi železnički most, bio jedini železnički most u Beogradu.
Most je poslednji put rekonstruisan 1986. godine, uz manje popravke 1995. i 1996. godine,
Dugačak je 350, a visok 12 metara.
Slobodna širina plovidbenog otvora mosta je 90 m, a slobodna visina plovidbenog otvora je 6,9 m i 12,7 m pri niskom odnosno nultom vodostaju.
Iako je ovaj most prvi stalni most na Savi kod Beograda, prvi most uopšte, doduše drveni i pontonski, je izgradila Austrija za vreme okupacije Beograda 1688-1690. Nosio je ime Dugi most i spajao je beogradsku obalu Save sa Zemunom, vijugajući tadašnjim novobeogradskim močvarama. Zapisano je da su radovi povereni izvesnom beogradskom majstoru Đorđeviću koji ga je izgradio za samo mesec dana. Cena je dogovorena na 5250 zlatnih forinti, 100 vreća kukuruza, 30 kamenova soli i 10 vreća pasulja.
Stari železnički most je rađen od 1. januara 1882. do 3. avgusta 1884. godine. Proba opte- rećewa izvršena je dva puta, 18. i 19. avgusta, teretnim vozom sa devet lokomotiva i 24 va- gona natovarena šljunkom, a 20. avgusta je izvršen tehnički pregled. Toga dana propušten je i prvi, dvorski voz kojim je kralj Milan otputovao u Beč. Most je bio 462 metara dug i 7 200 tona težak.
Most je bio više puta rušen i obnavljan. Prvi put u Prvom svetskom ratu. U noći objave rata, između 28. i 29. jula 1914. kapetan Mihajlo Alić i nekolicina saboraca iz Savskog četničkog odreda Jovana Stojkovića Babunskog minirali su Železnički most, oko 2.30 ujutro kako bi sprečil austrougarsku ofanzivu. Ulazeći u Beograd 2. decembra austrougarska je delimično popravila železnički most i postavila još dva pontonska mosta. Sve to srušeno je već 15. decembra, pri austrougarskom povlačenju. Most je tokom 1916. ponovo obnovljen od strane Austro-ugarske. U svanuće 1. novembra 1918. godine dok je srpska vojska prilazila Beogradu na mostu su bili austrougarski mineri koji su ga tog dana digli u vazduh i povukli se na levu obalu Save. Obnova mosta posle Prvog svetskog rata trajala je skoro godinu dana, da bi prvi saobraćaj preko provizorno popravljenog mosta krenuo 14. oktobra 1919. Radovi su nastavljeni sve do polovine 1921. kada se saobraćaj na njemu ustalio.
Početkom Drugog svetskog rata, u noći između 10. i 11. aprila 1941. godine, prilikom povlačenja, jugoslovenska vojska je ponovo srušila Stari železnički most.
Most je poslednji put rekonstruisan 1986. godine, uz manje popravke 1995. i 1996. godine,
Dugačak je 350, a visok 12 metara.
Slobodna širina plovidbenog otvora mosta je 90 m, a slobodna visina plovidbenog otvora je 6,9 m i 12,7 m pri niskom odnosno nultom vodostaju.
Comments
Post a Comment